Geschiedenis biljart

• Geplaatst op 30 Augustus 2022
• 0

De geschiedenis van het ontstaan van het biljart uitgelegd.

Geschiedenis biljart

Als we de geschiedenis van het biljarten in duiken, moeten we diep terug de tijd in. Hoogstwaarschijnlijk is het spel ontstaan in Frankrijk, in de 15^e eeuw. De term biljart is waarschijnlijk samengesteld vanuit de Franse woorden “bille” (bal) en “art” (kunst). Overigens claimen de Britten ook het ontstaan van de sport, maar dat wordt buiten het Verenigd Koninkrijk weinig geloof aan gehecht.

Biljart was bij het ontstaan eigenlijk een soort spel dat buiten werd gespeeld. Iedereen kon het spelen, denk aan: koningen, presidenten, criminelen en oplichters maar ook gewoon normale burgers. Door slechte weersomstandigheden heeft het spel zich uit eindelijk verplaatst naar binnen zodat het spel ondanks of het regende of waaide altijd gespeeld kon worden. Biljart werd in het begin altijd op de vloer gespeeld, maar hier kwam al gauw verandering in toen de houten tafel werd ontworpen. Aan deze houten tafel werd een lat bevestigd om te voorkomen dat de ballen van de tafel af zouden vallen en maakte ze gebruik van een groen laken op de tafel. Dit deden ze om het gras na te bootsen, waarop het spel daarvoor werd gespeeld. De ballen werden gek genoeg niet gestoten, maar geschoven. Dit deden ze door een zogenaamde “mace”, een houten stok.

De konings pocket

Wij kennen het biljarten van nu allemaal wel, maar vroeger ging het er toch iets anders aan toe. Van origine werd het spel gespeeld op een tafel met 6 pockets met een poortje en een rechtop geplaatste blok (de koning). Het spel werd gespeeld met twee ballen en de koning was eigenlijk een soort van doel. 200 jaar later in de 18^e eeuw veranderde dit. De poortjes en de koning verdwenen uit het spel, enkel de gaten en de ballen bleven over en leek het biljart meer op het biljart dat wij nu kennen. In 1675 verscheen het eerste officiële boek waarin biljartspelregel te vinden waren. Hierin stond ook duidelijk vermeld dat er nog maar weinig plaatsen waren waar geen biljarttafel. De sport werd een feit.

Het ontstaan van de keu

Achter het ontstaan van de keu zit ook nog een leuk verhaal. De keu werd bedacht rond de jaren 1700. Tijdens het spelen van het spel, kon het zoals je weet natuurlijk voor komen dat een bal te dicht bij de rand ligt. Zo een bal is moeilijker accuraat te stoten dan een bal die in het midden ligt. Vooral toen de keu nog niet bestond, want toen gebruikte ze een stok met een lepelvormig einde aan de voorkant. Op z’n moment draaide ze dan de stok om en gebruikte ze de dunne achterkant wat ze ook wel de staart noemde (de cueue). Het ding aan dit verhaal is dat alleen de mannen dit deden en mochten doen. Men was bang dat dames met het scherpere uiteinde van de keu waarschijnlijk de laken zouden scheuren of beschadigen.

Het ontstaan van de bandstoten

De biljarttafels hadden in het begin dus platte verticale randen. Deze zorgen ervoor dat de ballen niet van de tafel zouden vallen. Zo nu en dan, werd er een bal (per ongeluk of niet) via de randen in de pocket gescoord. Er stond nergens in de regels dat dit verboden was dus wat kreeg je: Spelers probeerde via slimme manieren de bal via de wanden in de pockets te krijgen. Men merkte dat de wanden wel konden helpen, maar er niet helemaal voor gemaakt waren en voilà, het ontstaan van de bandstoten was een feit.

Biljart door de jaren heen

Als we kijken naar de ontwikkeling van het biljarten door de jaren heen, naar wat het tot de dag van vandaag geworden is, is er veel veranderd. Wat vooral opvalt is dat elke onderdeel, zichzelf met de tijd ontwikkeld heeft. Neem als voorbeeld de pomerans, die werd bedacht door François Mingaud. De pomerans werd pas veel later bedacht. Voorheen probeerde men de speelbal zoveel mogelijk in het midden te raken om afglijden van de bal te voorkomen. De pomerans zorgde ervoor dat je de speelbal een effect kon meegeven waardoor nieuwe stoot strategieën ontstonden die ervaren spelers tot de dag van vandaag nog steeds gebruiken.

In de 18^e eeuw werd in het Verenigd Koninkrijk het materiaal steeds meer verbeterd. Zo kwam er bijvoorbeeld ook biljartkrijt bij om te wrijving bij een stoot te vergroten. Het krijt kwam echter al wel op de markt voor de pomerans bestond. Krijt was ontworpen voor meer grip, maar dat was ook wel noodzakelijk aangezien men nog geen pomeransen had. Rond het jaar 1830 kwamen de tweedelige keus op de markt en werd het razend populair om leisteen als ondergrond van de tafel te gebruiken. 10 jaar later kreeg een fabriek het voor elkaar om rubber te vulkaniseren en je raadt het al: De eerste rubberen banden voor de biljarttafel werden een feit. Zo heeft ieder onderdeel zich door ontwikkeld door de eeuwen heen. Maar de biljarttafel zoals we die nu anno 2022 kennen, was er eigenlijk al rond het jaar 1850. Naast betere kwaliteit en andere soort materialen is er sinds toen is er niet veel meer veranderd en is het resultaat uiteindelijk prachtig.